G.J. Boekenoogen (1868-1930)
Persoonlijke gegevens:
Gerrit Jacob Boekenoogen
Wormerveer, 18 april 1868 - Leiden, 26 augustus 1930
Verzamelde kinderboeken, volksboeken en jeugdprenten.
Woonde in Wormerveer, Amsterdam en Leiden.
Online biografie: 'Gerrit Jacob Boekenoogen' (website Biografisch Portaal van Nederland); 'Gerrit Jacob Boekenoogen (website Wikipedia).
Opleiding: Studie Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam en aan de Universiteit van Leidsen (promotie 1896, op De Zaansche volkstaal).
Werkzaam als redacteur van het Woordenboek der Nederlandsche taal.
Boekenoogen stamde uit eenfamilie van mennonieten; hij was in Leiden deken van de doopsgezinde gemeente. Boekenoogen bleef zijn hele leven vrijgezel. Hij was lid van het Provinciaal Utrechts Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, van het Historisch Genootschap Utrecht en maakte deel uit van verschillende commissies van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Hij redigeerde de reeks Nederlandsche volksboeken. Hij publiceerde (met Emile van Heurck) Histoire de l'imagerie populaire flamande et de ses rapports avec les imageries étrangères.
Gegevens over de collectie:
De collectie van 500 volksboeken (nu: UB Leiden) bestond uit: almanakken, vertalingen van de klassieken, levensbeschrijvingen, en andere onderwerpen zoals tovenarij en gezelschapsspelen, maar het grootste deel ging om: ridderromans, volksverhalen, sprookjes (vooral Moeder de Gans) en schoolboeken.
Een verzameling van 2000 kinderboeken (nu grotendeels in de Koninklijke Bibliotheek) bevatte kinderrijmen, versjes en verhalen, ABC-boeken, geïllustreerde geschiedkundige, aardrijkskundige en natuurhistorische kinderboeken, bijbelse geschiedenis, leerboekjes, waarvan ruim 100 Franse, Duitse en Engels uitgaven.
Schets van de geschiedenis van de collectie:
De collectie van 500 volksboeken en 'Moeder de Gans'-uitgaven werd kort na zijn overlijden voor f. 1500 ('tegen taxatieprijs') aangekocht door de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, Leiden, en is geplaatst in de Universiteitsbibliotheek Leiden (onder signaturen met BKNOOG). In 1932 verscheen er een catalogus van.
De collectie Boekenoogen werd op 27 april 1931 bij Van Stockum in Den Haag geveild. De prenten werden daar geveild op 21 mei 1931.
Op 20 juni 1944 werden door veilinghouder G.T. Bom in Amsterdam 2000 kinderboeken uit de achttiende en negentiende eeuw geveild die afkomstig bleken uit de bibliotheek van Boekenoogen, al werden ze beschreven als de 'Verzameling H.B..... te W.' Waarschijnlijk waren deze boeken binnen de familie gebleven bij Hendrik Boekenoogen. Deze collectie werd en bloc gekocht door de Koninklijke Bibliotheek Den Haag. Uit de collectie werden 600 exemplaren als dubbelen afgestoten, waarvan er 150 werden aangekocht door de Universiteit van Amsterdam; de rest ging naar het Openluchtmuseum in Arnhem.
Gegevens over archivalia en publicaties:
Marco de Niet, 'De collectie Boekenoogen', in: Dierbaar magazijn. De bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (Amsterdam 1995), p. 83-86.
MdN [Marco de Niet], 'G.J. Boekenoogen, taalkundige 1868-1930', in: Verzamelaars en verzamelingen. Koninklijke Bibliotheek 1798-1998 (Zwolle 1998), p. 93-96.
A.A. van Rijnbach, Catalogus van de Verzameling-Boekenoogen (Leiden 1932).